Her Evde Kullanılıyor: Böcek İlaçları Ne Kadar Tehlikeli?

Almanya’dan 9 Kasım 2025’te turistik amaçla İstanbul’a gelen ve 13 Kasım 2025’te zehirlenme şüphesiyle hayatlarını kaybeden anne Çiğdem Böcek (27), baba Servet Böcek (38) ile çocukları 3 yaşındaki Masal ve 6 yaşındaki Kadir Muhammet Böcek’in ölümlerine ilişkin soruşturma sürüyor.

Böcek ailesinin kaldığı otelde, Alfasc ve Cypermetrin markalı böcek ilaçlarının sertifikasız kullanıldığı belirlendi. Bu ilaçlar mide bulantısı, uzun süreli kusma, mide ağrısı, ishal, bilinç kaybı ve koma gibi etkiler yaratabiliyor. Ailenin hastaneye ilk gidişinde durumu ciddi olup, otel odasına geri döndüklerinde durumları daha da ağırlaşmıştı.

İlaçlanan alan ne kadar süre kapalı kalmalı?

Ziraat Mühendisi Övsen Zümre, haşere ilaçlamasında kullanılan yöntemin ve ilacın türüne göre ortamın kapalı kalma süresinin değiştiğini belirtti.

• Hamamböceği gibi türler için kullanılan jel veya basit sprey uygulamalarında alanın kapalı tutulması gerekmediğini söyledi.

• ULV (sisleme) cihazlarıyla yapılan uygulamalarda ilacın tüm alanı aerosol olarak kapladığını vurgulayan Zümre, “ULV uygulamasında alan en az 3–4 saat kapalı tutulmalı, ardından 1–2 saat iyi havalandırılmalıdır. Bu süreçte içeri girilmemelidir” dedi.

İlaçlamaların yalnızca Sağlık Bakanlığı’ndan ruhsatlı biyosidal ürünlerle ve ruhsatlı firmalar tarafından yapılmasının yasal zorunluluk olduğunu da ekledi.

Yan dairelere gaz geçer mi?

Bazı kimyasalların duvar arası boşluklardan gaz hâline dönüşerek yan dairelere geçebildiğini belirten Zümre, bunun yalnızca gıda depolarında kullanılan fümigant ürünler için geçerli olduğunu vurguladı. Bu maddeler yaşam alanlarında kullanılmıyor ve sadece yetkili operatörler tarafından uygulanıyor.

Uzmanlar, ilaçlanan bir daireden yan dairelere gaz geçişinin yönteme ve binanın yapısına bağlı olduğunu, havalandırma boşlukları ve asma tavanların salınımı etkileyen önemli faktörler olduğunu belirtiyor.

Fümigasyon nasıl yapılmalı?

Fümigasyon, zararlıları tüm evrelerinde yok etmek için kapalı bir alana kontrollü gaz verilmesi yöntemi olup, diğer kimyasal mücadelelerin yetersiz kaldığı durumlarda başvurulan son seçenek. Övsen Zümre fümigasyon süreciyle ilgili şunları söyledi:

• Meskun yerlerden ve çalışılan ortamlardan uzakta yapılmalı.

• Sadece fümigasyon operatörü veya gerektiğinde yardımcı ile uygulanmalı.

• Uygun süzgece sahip gaz maskesi kullanılmalı ve süzgeçlerin kullanım sürelerine dikkat edilmeli.

• Sigara içilmemeli, hiçbir şey yenilmemeli ve fümigant deri ile temas etmemeli.

• İşlem sonrası uygun yere uyarı levhası asılmalı.

• Zehirlenme belirtileri görüldüğünde derhal doktora başvurulmalı.

• Boş fümigant ambalajları usulüne uygun şekilde imha edilmeli.

• Olası zehirlenme ve yangın riskine karşı hastane ve itfaiye telefon numaraları bilinmeli.

İnternetten satış ciddi risk oluşturuyor

Uzmanlar, böcek ilaçlarının internetten kolayca temin edilebilmesinin ciddi riskler içerdiğini vurguluyor. Biyosidal ürünlerin ruhsat durumunun ve içeriklerinin tüketici tarafından bilinmediğini belirten uzmanlar, satışların sadece Bakanlık tarafından yetkilendirilmiş firmalarca yapılması gerektiğini söylüyor. Kullanıcıların uygulayıcı belgesine sahip profesyoneller tarafından ilaçları kullanması gerekiyor.

Bazı böcek ilaçlarının sinir ve solunum sistemi üzerinde doğrudan etkisi olabildiğini belirten uzmanlar, bilinçsiz kullanımın hem kullanıcıyı hem çevresindekileri riske attığını ifade ediyor.