ABD-Çin ticaret savaşı yeniden alevlendi

ABD ile Çin arasında bir süredir sakin seyreden ticaret gerilimi yeniden tırmandı. ABD Başkanı Donald Trump, Çin’e mevcut gümrük vergilerine ek olarak yüzde 100 oranında yeni gümrük vergileri uygulanacağını açıkladı. Açıklamanın ardından ABD borsaları ve Bitcoin başta olmak üzere birçok yatırım aracında sert düşüşler yaşandı.

Trump’tan sert hamle: “Geniş kapsamlı ihracat kontrolleri geliyor”

Trump, Çin’in 1 Kasım’dan itibaren ürettiği neredeyse tüm ürünlere, hatta bazıları kendi üretimi olmayan ürünlere bile geniş kapsamlı ihracat kontrolleri getireceğini belirten bir mektup gönderdiğini öne sürdü.

Bunun üzerine ABD olarak aynı tarihten itibaren Çin’e ek yüzde 100 gümrük vergisi uygulanacağını duyurdu. Trump ayrıca, tüm kritik yazılımlara da ihracat kontrolü getirileceğini söyledi.

Şi Cinping ile görüşme belirsizliği

Trump, sosyal medya üzerinden yaptığı ilk açıklamada Çin Devlet Başkanı Şi Cinping ile görüşmeyeceğini belirterek,

“Başkan Şi ile konuşmadım çünkü buna gerek yoktu. Bu gelişme sadece benim için değil, özgür dünyanın tüm liderleri için de bir sürpriz oldu,”
ifadelerini kullandı.

Trump, iki hafta içinde Güney Kore’de yapılacak APEC Zirvesi’nde Şi ile görüşmesinin planlandığını hatırlatarak, “Ancak artık bunun bir anlamı kalmadı gibi görünüyor.” dedi.

Daha sonra Beyaz Saray’da gazetecilerin sorularını yanıtlayan Trump, görüşmenin iptal edilip edilmediği sorusuna,

“İptal etmedim ama olup olmayacağını bilmiyorum, yine de orada olacağım,”
şeklinde yanıt verdi.

Trump, Çin’in adımını “tüm dünyayı hedef alan” bir karar olarak nitelendirerek, “Bu benim başlattığım bir şey değil, onların yaptıklarına bir tepkidir,” dedi.

Karşılıklı liman ücretleri yürürlüğe giriyor

Çin Ulaştırma Bakanlığı, ABD gemileri veya ABD’ye ait, ABD bayrağı taşıyan ya da ABD’de üretilmiş gemiler için yeni liman ücretleri getirileceğini açıkladı. Uygulama salı günü yürürlüğe girecek.

Bu karar, ABD’nin Çin gemilerine yönelik liman ücretlerine getirdiği yeni düzenlemelere misilleme niteliği taşıyor. Çin’in açıklamasına göre, ücretler 2028’e kadar kademeli olarak artırılacak.

Başlangıçta ton başına 400 yuan (yaklaşık 56 dolar) olacak ücret,
2027’de 880 yuan (123 dolar),
2028’de ise 1.120 yuan (157 dolar) seviyesine yükselecek.

ABD de 14 Ekim’den itibaren Çin menşeli gemilerden liman başına ücret almaya başlayacak. Büyük konteyner gemilerinde bu ücretin 1 milyon doları aşabileceği tahmin ediliyor.

Pekin’den sert tepki: “Ayrımcı uygulama”

Çin Ulaştırma Bakanlığı, ABD’nin liman ücretlerini “açıkça ayrımcı” olarak nitelendirirken, bunun küresel tedarik zincirini ve uluslararası ticaret düzenini bozduğunu savundu.
Çin Ticaret Bakanlığı da yaptığı açıklamada, karşı önlemlerin “adil rekabeti korumaya yönelik meşru bir savunma” olduğunu vurguladı.

Ticaret ateşkesi sona eriyor

ABD ile Çin arasındaki 90 günlük ticaret ateşkesi kasım başında sona eriyor. Ateşkes süresinin dolmasıyla iki ülke arasındaki karşılıklı yaptırımlar yeniden tırmanırken, özellikle ABD’nin tarım ve enerji ürünleri ihracatı ciddi oranda geriledi. Çinli ithalatçılar da bu ürünleri satın almaktan kaçınıyor.

Piyasalar sarsıldı: Borsalar ve kripto paralarda düşüş

Trump’ın açıklamaları sonrasında New York borsası haftanın son işlem gününü sert düşüşle kapattı.
ABD’nin Çin ürünlerine yönelik yeni tarifeleri gündeme almasının ardından teknoloji ve sanayi hisseleri değer kaybetti.

Kripto para piyasasında da sert hareketler görüldü:

Bitcoin gün içinde 122 bin 500 dolardan 102 bin dolara kadar geriledi.
Ethereum (ETH) 3.673 dolara,
Solana (SOL) ise 176 dolar seviyesine düştü.