Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, ABD Başkanı Donald Trump ile telefonda görüştü. Trump, sosyal medya hesabından görüşmeye ilişkin yaptığı açıklamada, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ı 25 Eylül’de Beyaz Saray’da ağırlayacağını açıkladı.
Trump, görüşmeye dair, “Erdoğan ile her zaman çok iyi bir ilişkimiz oldu, 25’inde onu görmeyi sabırsızlıkla bekliyorum” dedi.
Donald Trump, Cumhurbaşkanı Erdoğan ile birçok ticari ve askeri anlaşma üzerinde çalıştıklarını belirterek, “Bunlar arasında büyük ölçekli Boeing uçak alımı, önemli bir F-16 anlaşması ve olumlu sonuçlanmasını beklediğimiz F-35 görüşmelerinin sürdürülmesi de var” ifadelerini kullandı.
Erdoğan’dan Açıklama
Cumhurbaşkanı Erdoğan da görüşmeye ilişkin sosyal medya hesabından paylaşım yaptı. Erdoğan, Trump ile Beyaz Saray’da yapacakları görüşmede ABD ile başta ticaret, yatırım ve savunma sanayisi olmak üzere birçok konunun ele alınacağını belirtti.
Erdoğan, “Başkan Trump ile yapacağımız görüşmenin, ortak küresel barış vizyonumuz çerçevesinde bölgemizdeki savaş ve çatışmaların durmasına katkı sunacağına, ülkelerimiz arasındaki iş birliğini daha da güçlendireceğine inanıyorum” ifadelerini kullandı.
NATO Liderler Zirvesi’nde Görüşmüşlerdi
Donald Trump ile Cumhurbaşkanı Erdoğan son olarak haziran ayında Hollanda’nın Lahey kentinde düzenlenen NATO Liderler Zirvesi kapsamında yüz yüze görüşmüştü. Trump, ilk başkanlık döneminde Cumhurbaşkanı Erdoğan’ı iki kez Beyaz Saray’da ağırlamıştı.
Boeing’den 300 Uçak Alımı Gündemde
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Trump ile yapacağı görüşmede, Türk Hava Yolları’nın ihtiyaçları için Boeing alımı da gündeme gelecek. THY Genel Müdürü Bilal Ekşi, Boeing’den 300 uçak alımı için sözleşme şartları ve teslimat takvimi üzerinde görüşmelerin sürdüğünü açıklamıştı.
Türk Hava Yolları, 2023 yılında yaptığı duyuruda 2030’a kadar filosuna 600 yeni uçak katmayı planladığını açıklamıştı. Bu uçakların 300’ünün Airbus’tan, 300’ünün ise Boeing’den alınacağı belirtilmişti. Boeing’den alınacak uçakların 787 Dreamliner ve daha küçük 737 MAX modellerinden oluşacağı ifade edilmişti.
Bloomberg News’te yer alan yakın tarihli bir haberde ise, Boeing’in 250 uçak alımı için Türkiye’den haber beklediği aktarılmıştı.
F-16 Alımı Süreci
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Trump ile görüşmesinde gündeme gelecek konulardan biri de Lockheed Martin üretimi F-16 uçakları olacak. Bir süredir iki ülke arasında ele alınan bu süreçle ilgili olarak, 2024 yılı Kasım ayında Milli Savunma Bakanı Yaşar Güler parlamento komisyonunda yaptığı konuşmada, “F-16 Block 70 alımı için 1 milyar 400 milyon dolarlık bir ön ödeme yapıldı. 40 F-16 Block 70 satın alıyoruz ve 79 adet modernizasyon kiti almayı planlamıştık ancak vazgeçtik” açıklamasında bulunmuştu.
Türkiye, geliştirme sürecinde yer almasına rağmen farklı gerekçelerle F-35 savaş uçaklarını da ABD’den alamadı. Milli Savunma Bakanı Güler, aynı komisyonda yaptığı bilgilendirmede, yeni savaş uçaklarının silah ve ekipmanlarıyla birlikte maliyetinin yaklaşık 7 milyar dolara çıkacağını belirtmişti.
Güler, ABD’nin Türkiye’yi S-400 hava savunma sistemi alımı nedeniyle F-35 programından çıkarmasının ardından yeni savaş uçağı alımı sürecinin başladığını aktararak, Washington’un pozisyonunu değiştirmeye başladığını söylemişti. Bu durumu, “Bunun nedeni, Türkiye’nin yeni savaş uçağı KAAN’ın geliştirilmesindeki ilerleme. Amerikalılar, KAAN’ı inşa edip uçurabileceğimizi gördüklerinde tutumlarını değiştirdiler. Şimdi bize F-35 sağlamak istiyorlar. Ancak bu konuda henüz bir ilerleme yok; biz, üretim payımızı geri almayı ve bu uçakları satın almayı hâlâ istiyoruz” sözleriyle ifade etmişti.
Bakanın verdiği bilgiye göre, Türk Hava Kuvvetleri’nin bu aşamada 40 adet F-35’e ihtiyaç duyduğu değerlendiriliyor. Ankara ayrıca Eurofighter Typhoon alımını da gündeminde tutuyor.
Türkiye’nin F-35 Alım Süreci
Anadolu Ajansı’nın 2018 tarihli haberine göre Türkiye, Hava Kuvvetleri Komutanlığı’nın yeni nesil savaş uçağı ihtiyacını karşılamak üzere 1999’da Müşterek Taarruz Uçağı (F-35) Projesi’ne ortak ülke olarak katıldı.
Haberde, hava filosu için 100 adet F-35 uçağı temini planlanırken, ilk 30 uçak siparişi verildiği aktarıldı. “18-0001” kuyruk numarasıyla teslim alınacak ilk F-35 uçağı pilot eğitimlerinde kullanılmak üzere ABD’nin Arizona eyaletinde bulunan Luke Hava Üssü’nde görevlendirilecekti. Türkiye’de F-35 uçaklarının konuşlandırılacağı, pilot ve bakımcı eğitimlerinin gerçekleştirileceği Entegre Eğitim Merkezi’ne ev sahipliği yapacak ilk üs ise Malatya 7. Ana Jet Üs Komutanlığı olacaktı.
Ancak süreç bir süre sonra kesintiye uğradı ve ABD uçakları vermekten vazgeçti. Türk Hava Kuvvetleri için üretilen 6 adet F-35A savaş uçağı ise 2018’den bu yana ABD’de depolanıyor.
Türkiye, JSF programına 1999 yılında girdi. 2002’de Sistem Geliştirme ve Gösterim, 2007’de ise Üretim, Destek ve Sürekli İyileştirme safhaları ile programa katılımını artırdı ve projeye ciddi rakamlarda geliştirme amaçlı ödemeler yaptı. Türkiye, projeye ilk girdiğinde toplam 100 adet F-35A tedarik etmeyi planlamış, 30 adet için de ön sipariş vermişti.
Savunma Sanayii Başkanı Prof. Dr. İsmail Demir de Türkiye’nin F-35 programına yatırımının 1 milyar 400 milyon dolar olduğunu açıklamıştı.