İki yıl önce Van YYÜ, Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü, AFAD ve Belediyeler Birliği işbirliğiyle başlatılan “Türkiye Diri Faylarının Paleosismolojik Özelliklerinin Belirlenmesi” projesi sona erdi. TÜBİTAK’ın 8,5 milyon lira destek verdiği proje kapsamında Van YYÜ akademisyenlerinden oluşan 6 kişilik ekip, Van’daki Başkale ve Erciş, Hakkari’de Yüksekova ve Şemdinli, Ağrı’daki Tutak faylarını inceledi.
Kazı çalışmaları ve veriler
Araştırma ekibi, riskli bölgelerde 30 metre uzunluğunda, 3 metre genişliğinde ve 4 metre derinliğinde hendekler kazdı. Amaç, eski depremlere ait izleri belirlemek ve fayların tarihçesini ortaya koymaktı. Toplanan veriler, TÜBİTAK, AFAD, Çevre ve Şehircilik İl Müdürlükleri ve belediyelerle paylaşıldı. Akademisyenler ayrıca verileri derslerinde kullanarak deprem bilincinin artırılmasına katkı sağlıyor.
Dr. Öğr. Üyesi Sacit Mutlu, Van’daki Başkale ve Erciş, Hakkari’deki Yüksekova ve Şemdinli, Ağrı’daki Tutak faylarını incelediklerini söyledi. Mutlu, özellikle Yüksekova ve Şemdinli faylarının ciddi risk taşıdığını vurguladı:
“Yüksekova’nın zemini depreme dayanım açısından oldukça zayıf. Tarihsel dönemde bu faylarda büyük deprem kaydı bulunmuyor. Ancak kazı çalışmalarında, geçmişte yaşanmış fakat kayıtlara geçmemiş depremlerin izlerini net şekilde gördük. Bölge sismik boşluk olarak değerlendiriliyor.”
Mutlu, kazılardan alınan örneklerin yaş analizlerinin TÜBİTAK’a gönderildiğini ve sonuçların kalibrasyonunun sürdüğünü belirtti.
Bilimsel veriler afet yönetiminde kullanılacak
Mutlu, projenin sadece akademik bir çalışma olarak kalmayacağını vurguladı:
“Hazırladığımız haritalar imar çalışmalarında kullanılacak. Elde ettiğimiz bilgiler, fayların deprem tekrarlanma aralıklarıyla birlikte AFAD, Çevre ve Şehircilik İl Müdürlükleri ve belediyelerle paylaşılıyor. Yapılar inşa edilirken bu çalışmalardan faydalanılacak.”
Afet yönetiminin multidisiplin bir yaklaşım gerektirdiğine dikkat çeken Mutlu, öğrencilere de bu bilinçle eğitim verdiklerini söyledi:
“Afet yönetimi yalnızca bir kurumun işi değil; tüm kesimlerin, toplumun ve üniversitelerin katılımı gerekiyor. Bilinç, anaokulundan üniversiteye kadar aktarılmalı.”
Geçmişten ders çıkarma çağrısı
Mutlu, 2011’de Van’da meydana gelen depremlerde 644 kişinin hayatını kaybettiğini hatırlatarak, şöyle devam etti:
“Acılardan ders çıkararak geleceği planlamamız gerekiyor. Afet risk yönetimi, güvenli bir gelecek için temel. Herkes AFAD’ın e-Devlet üzerinden sunduğu afet eğitimlerinden faydalanabilir.”
