AYM, araçta yapılan kural ihlalinin yalnızca ihlali gerçekleştiren sürücüye ceza konusu olabileceğine, araç sahibinin ise ihlalden bilgisi yoksa sorumlu tutulamayacağına hükmetti.
Resmi Gazete’de Yayımlandı
Resmi Gazete’de yer alan karara göre, özellikle izinsiz çakar lamba ve sesli uyarı cihazı kullananlara yönelik uygulanan idari para cezaları ve yaptırımların kapsamı yeniden değerlendirilmiş oldu.
Mahkeme, cezaların suçun şahsiliği ilkesine uygun olması gerektiğini vurguladı.
Kanun Maddesi Tartışma Konusu Oldu
Tokat 2. Sulh Ceza Hakimliği’nin başvurusu üzerine AYM’nin önüne gelen dosya, Karayolları Trafik Kanunu’nun 26’ncı maddesinde yer alan;
-
Araçlarda bulundurulması zorunlu plaka, ışık, renk, sembol ve yazılara ilişkin hükümler,
-
Mevzuata aykırı ışıklı ve sesli uyarı cihazlarının kullanımı,
-
Bu ihlallerde sürücüye ve araç sahibine birlikte ceza uygulanması
düzenlemelerini kapsıyordu.
Mevcut düzenlemede, izinsiz çakar kullanan sürücülere 96 bin TL, tekrarında ise 192 bin TL idari para cezası uygulanmasının yanı sıra, sürücü belgesine el konulması ve aracın trafikten men edilmesi öngörülüyordu. Ayrıca sürücü araç sahibi değilse, aynı ceza araç sahibine de uygulanıyordu.
AYM: Suçun Şahsiliği Esastır
Başvuruda, suçun şahsiliği ilkesi temel alınarak, suçu işleyen sürücü ile araç sahibinin ayrı değerlendirilmesi gerektiği savunuldu.
AYM kararında şu tespitlere yer verdi:
-
Ceza verilebilmesi için hukuka aykırı fiilin bizzat kişi tarafından işlenmiş olması gerekir.
-
Araç sahibinin hangi somut eyleminin suç teşkil ettiği açıkça belirtilmemiştir.
-
Araç sahibi olma ile işlenen fiil arasında doğrudan bir illiyet bağı kurulmamıştır.
Bu gerekçelerle söz konusu düzenlemenin Anayasa’nın 2’nci (hukuk devleti) ve 38’inci (cezaların şahsiliği) maddelerine aykırı olduğuna karar verilerek iptaline hükmedildi.
Ne Değişti?
Kararla birlikte;
-
Kural ihlalinden haberi olmayan araç sahiplerine ceza kesilmesinin önü kapandı.
-
Sorumluluk, ihlali fiilen gerçekleştiren sürücüyle sınırlandırıldı.
-
Trafik cezalarında anayasal ilkelere uygunluk güçlendirildi.
Bu karar, özellikle araç kiralama, şirket aracı kullanımı ve üçüncü kişilere ait araçlarla yapılan ihlaller açısından emsal niteliği taşıyor.